Christelijk Weekblad: De psalmen zijn onze geestelijke apotheek
Psalmen zijn wat inhoud betreft onverwoestbaar, maar de meeste berijmingen hanteren op zijn zachts gezegd een wat verouderd taalgebruik. Tijd voor een nieuwe berijming, want ze moeten wel gezongen blijven worden.
tekst Rob den Boer, beeld PKN
De psalmen zijn onze geestelijke apotheek, zei Luther al en daarom moeten de psalmen bereikbaar blijven. Stichting Dicht bij de Bijbel nam het initiatief tot De Nieuwe Psalmberijming om ze allemaal opnieuw te berijmen, zodat ze in de taal van vandaag kunnen worden gezongen. Voorzitter van Dicht bij de Bijbel ds. Peter Roosendaal over de noodzaak van een nieuwe berijming.
Waarom De Nieuwe Psalmberijming?
“Het Reformatorisch Dagblad schreef een paar jaar geleden een wedstrijd uit om voor vier geselecteerde psalmen een nieuwe eigentijdse berijming te maken. Jan Pieter Kuyper deed hieraan mee en Arie Maasland won de wedstrijd. Dat bracht ons drieën op het idee om alle psalmen opnieuw te berijmen, binnen onze Stichting Dicht bij de Bijbel. Zeker in missionaire context roept de huidige berijming vaak onnodig veel vragen op.”
Wat zijn b
elangrijke uitgangspunten bij het dichten van de teksten?
“We willen de oorspronkelijke Bijbeltekst zo authentiek mogelijk vertolken. Dat doen we door het gebruik van helder Nederlands, op een poëtisch verantwoorde wijze, passend bij de Geneefse melodie. Om de eenheid van stijl, vorm en denken te bewaken, hebben we een leesgroep opgericht met theologen, Neerlandici, dichters en geoefende lezers, die op elke nieuwe berijming mogen 'schieten'. De psalm moet zich laten uitspreken in de taal van vandaag, maar met handhaving van de inhoud en zonder al te populair woordgebruik.”
Worden de nieuwe berijmingen al in kerken gezongen?
“Jazeker, in tientallen kerken binnen de drie kleine Gereformeerde kerken en de PKN, waar ook veel belangstelling is, gebeurt dit al. De nieuwe berijming is nog nergens volledig ingevoerd, want er wordt immers nog aan gewerkt en voorgangers programmeren er in deze fase af en toe een om te kijken hoe hun gemeente erop reageert. De eerste dertig berijmingen zijn inmiddels als bundel verkrijgbaar via onze website.”
Op welke denominaties richt u zich?
“Wij sluiten geen enkele denominatie uit, want de psalmen zijn gezamenlijk erfgoed binnen de gehele christelijke wereld. Ons doel is de nieuwe berijmingen van onderop weerklank te laten vinden in de gemeenten, dus niet via synodes en deputaatschappen. Dat zou in deze tijd van pluriforme kerken ook niet meer lukken. Daarom hebben we ook een toegankelijke website gebouwd, zodat iedereen de psalmen er gemakkelijk vanaf kan halen. De kerkganger van nu wil zingen in vertrouwde taal en niet blijven hangen in berijmingen van vorige eeuwen, die niet meer aansluiten bij de taal van het hart.”
Is het toeval dat de initiatiefnemers en de dichters allemaal dertigers en veertigers zijn en dus relatief jong?
“Ja, Kuyper en Maasland begonnen met De Nieuwe Psalmberijming en op grond van inzendingen die geschikt waren, kwamen daar mensen bij. Allemaal zijn ze erg bevlogen, iedere twee weken ontvang ik wel een nieuwe berijming voor een psalm. Als we in het huidige tempo doorwerken, kunnen we over twee jaar klaar zijn.”
Hoe worden de nieuwe berijmingen in de kerkelijke wereld en daarbuiten ontvangen?
“Heel positief, de kritiek beperkt zich tot details, maar ook die is bijna altijd opbouwend. We brengen ze ook terughoudend, met wijsheid en invoelingsvermogen. Daarbij luisteren we goed of de nieuwe berijming 'landt' of niet. Bewust richten we ons niet op een zo groot mogelijk bereik, maar op de tekst, want de psalmen zijn de psalmen. Tot nu toe gaat het goed.”
Doet Stichting Dicht bij de Bijbel nog meer naast de berijmingen?
“We schrijven liederen bij de Bijbel, die qua opzet zijn te vergelijken met gezangen, maar dan meer Bijbelgetrouw. De psalmen op zich zijn 'zwanger van Jezus' en in die zin voldragen van de Bijbelse boodschap, maar ze bevinden zich wel in de schaduw van het evangelie, terwijl de gezangen jubelen in het volle licht van Gods Verlossing door het genadeoffer van Christus, Hemelvaart en Pinksteren. Echt een dimensie erbij. Ook deze liederen kunnen van onze website worden overgenomen en gebruikt in de eredienst en wellicht worden ze in de verdere toekomst een keer gebundeld.”
Waarin onderscheidt De Nieuwe Psalmberijming zich van andere initiatieven op dit gebied?
“Wij blijven zoals gezegd heel dicht bij de Bijbel, terwijl enkele andere bekende Psalmprojecten een meer verhalende dichtvorm kiezen, ook op andere melodieën. Wij hanteren bewust de Geneefse melodie, zodat de nieuwe berijming makkelijker herkenbaar is voor een kerkelijke gemeente. Daarnaast hebben wij een eigen band met muzikanten die op basis van de Geneefse melodieën arrangementen maken voor andere instrumenten, want het aantal organisten in de kerken neemt drastisch af.”
Is er nog toekomst voor de psalm?
“De psalmen mogen we niet verliezen, want die geven noties weer die uniek zijn: schuldbelijdenis, boetedoening, maar ook een wraakgebed en een eigen taal van lofprijzing. Het zijn bijbelse teksten, in feite het liedboek van Jezus. Zo staan we ook op de psalm in ons geestelijk leven. Omdat de psalmen geïnspireerd zijn door de Geest, weten we zeker dat ze toekomst hebben.”
Bestel hier de bundel voor maar € 9,90
